Στην επισυναπτόμενη έκθεση εξετάζονται κατά ενότητες τα εξής θέματα: Εισαγωγικά παρουσιάζονται οι βασικοί δείκτες της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, ακολούθως η ενότητα 1 επικεντρώνεται στην ελκυστικότητα του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού σε ένα πλαίσιο ελλείψεων εκπαιδευτικού προσωπικού, η ενότητα 2 καλύπτει την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, η ενότητα 3 περιλαμβάνει πολιτικές για τη σχολική εκπαίδευση, η ενότητα 4 καλύπτει την επαγγελματική εκπαίδευση, στην ενότητα 5 εξετάζονται μέτρα στο τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και η ενότητα 6 καλύπτει την εκπαίδευση ενηλίκων.
Συμπεράσματα – Βασικά σημεία:
- Η Ελλάδα αναμένει ότι στο μέλλον θα έχει αρκετούς εκπαιδευτικούς
- Η Ελλάδα έχει προχωρήσει σε μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών
- Προβλέπεται σημαντική μείωση των μαθητών στα σχολεία κατά τα επόμενα έτη
- Ενώ οι εκπαιδευτικοί επωφελούνται από υψηλή εργασιακή ασφάλεια, οι προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης παραμένουν περιορισμένες
- Μόλις πρόσφατα αναπτύχθηκε ένα εθνικό πλαίσιο επαγγελματικής εξέλιξης για τους εκπαιδευτικούς
- Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ξεκίνησε το σχολικό έτος 2022/2023
- Τα τελευταία έτη έχουν πραγματοποιηθεί μεταρρυθμίσεις στον τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας
- Δίνεται έμφαση στα προγράμματα σπουδών
- Με βάση τους αναθεωρημένους στόχους της Βαρκελώνης, η Ελλάδα θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για αύξηση του ποσοστού συμμετοχής στην ΠΕΦ για παιδιά κάτω των 3 ετών.
- Η συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη του προσωπικού ΠΕΦ έχει ενισχυθεί
- Στην Ελλάδα έχει σημειωθεί σημαντική μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου κατά της τελευταία δεκαετία
- Εφαρμόζεται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση πολιτικής για τη στήριξη των εκπαιδευομένων που διατρέχουν κίνδυνο
- Η Ελλάδα προωθεί την πολυγλωσσία στα σχολεία
- Η Ελλάδα συνεχίζει τη μεταρρύθμιση των εθνικών της συστημάτων ΕΕΚ και δια βίου μάθησης
- Η ποιότητα της ΕΕΚ ενισχύεται
- Άρχισε να λειτουργεί νέα επαγγελματική σχολή κατάρτισης
- Τα προγράμματα των νέων πρότυπων επαγγελματικών λυκείων θα ευθυγραμμιστούν με τις ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων
- Η συμμετοχή στην εκπαίδευση ενηλίκων παραμένει μία από τις βασικές προκλήσεις για την Ελλάδα.
- Συνολικά, η εκπαίδευση ενηλίκων παρεμποδίζεται από διάφορους παράγοντες.
- Η εφαρμογή των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση.
- Είναι αναγκαίο να προσαρμοστούν τα προγράμματα κατάρτισης στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
- Το ποσοστό ολοκλήρωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία και έχει επιτύχει τον στόχο σε επίπεδο ΕΕ για το 2030
- Το χάσμα μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών όσον αφορά τους κατόχους τίτλων σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι σημαντικό
- Η απασχόληση των πρόσφατών αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι χαμηλότερη από ό,τι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες
- Η διεθνοποίηση αυξάνεται περαιτέρω
- Ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης εισάγεται στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
- Η εκπαίδευση στον τομέα των παραστατικών τεχνών θα αναβαθμιστεί.
Θέματα ισότητας φύλων
Το χάσμα μεταξύ των φύλων υπέρ των γυναικών όσον αφορά την ολοκλήρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παραμένει σημαντικό. Παρότι είναι ελαφρώς μικρότερο —κατά 1 εκατοστιαία μονάδα— σε σχέση με πέρυσι (–12,7 εκατοστιαίες μονάδες24 έναντι –11,1 εκατοστιαίες μονάδες της ΕΕ) το χάσμα μεταξύ των φύλων εξακολουθεί να υφίσταται. Το 51,8% των νέων γυναικών είναι κάτοχοι τίτλου σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (25-34 ετών), έναντι του 39,1% των ανδρών. Ωστόσο, το 2019 η Ελλάδα κατέγραψε επίσης το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ για τις γυναίκες αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στο 14,5%, έναντι του μέσου όρου του 3,5% σε επίπεδο ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2021β). Για να επιτύχει καλύτερη ισορροπία μεταξύ των φύλων, η Ελλάδα ανέλαβε μια σημαντική πολιτική πρωτοβουλία σχετικά με την ισότητα των φύλων στην τριτοβάθμιαεκπαίδευση. ΗΕλλάδα είναι ένα από τα κράτη μέλη με υψηλό ποσοστό γυναικών αποφοίτων STEM. Το 2021 περίπου μία στις πέντε γυναίκες αποφοίτους ήταν πτυχιούχος των κλάδων των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM) (έναντι μέσου όρου 15% στην ΕΕ). Το 2021 οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 34,8% των αποφοίτων ΤΠΕ (ΕΕ: 21,2%)25 (ΟΟΣΑ, 2021).
Μεγάλο ποσοστό του ακαδημαϊκού προσωπικού στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι άνδρες. Στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η Ελλάδα κατέλαβε την τελευταία θέση στην ΕΕ στον δείκτη ισότητας των φύλων για το 2021. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ελληνικής εθνικής αρχής ανώτατης εκπαίδευσης σχετικά με την ποιότητα 28 Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το 2019 η Ελλάδα είχε το τρίτο υψηλότερο ποσοστό ανδρών ακαδημαϊκών υπαλλήλων, δηλαδή 64,3% έναντι του μέσου όρου της ΕΕ που ήταν 56,62%. Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «She Figures 2021» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2021β) δείχνει επίσης ότι το ποσοστό των γυναικών μεταξύ των επικεφαλής των ιδρυμάτων του τομέα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα χαμηλό (16%) έναντι του μέσου όρου της ΕΕ που είναι 23,6% (εικόνα 2). Το 2022 συστάθηκε διά νόμου29 επιτροπή ισότητας των φύλων και καταπολέμησης των διακρίσεων σε όλα τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την προώθηση της ισότητας των φύλων, την κατάρριψη κάθε είδους στερεοτύπων και την αντιμετώπιση κάθε μορφής παρενόχλησης.